Hoe om te gaan met de loonkloof in het kader van CSRD en ESG?

Inleiding De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en Environmental, Social, and Governance (ESG)-richtlijnen brengen nieuwe verantwoordelijkheden voor bedrijven met zich mee. Transparantie over milieu-impact, sociale aspecten en goed bestuur is niet langer een optie, maar een vereiste. Een van de meest besproken sociale indicatoren binnen deze kaders is de loonkloof tussen mannen en vrouwen. Wat betekent dit voor jouw organisatie en wat moet je doen om te voldoen aan de eisen rond deze problematiek? Dit artikel biedt een wetenschappelijk onderbouwde en praktische handleiding.

Wat is de loonkloof?

De loonkloof verwijst naar het verschil in gemiddelde beloning tussen mannen en vrouwen, vaak uitgedrukt als een percentage van het mannelijke loon. Dit noemen we de ongecorrigeerde loonkloof. Dit zegt iets over de verhoudingen van de beloning maar houdt geen rekening met factoren die verantwoorde invloed kunnen hebben op het verschil. Denk bijvoorbeeld aan opleidinsniveau, dienstjaren, leeftijd etc. Hoewel er verschillende factoren zijn die de loonkloof kunnen verklaren, zoals werkervaring en opleidingsniveau, blijft een deel onverklaarbaar. Door het onverklaarbare deel te berekenen (de gecorrigeerde loonkloof) krijg je een beter beeld van de echte loonkloof die er is. Dit deel wordt vaak toegeschreven aan discriminatie of structurele ongelijkheden op de arbeidsmarkt. Lees hier meer over de verschillen.

Uit gegevens van het CBS blijkt dat in Nederland vrouwen in 2023 gemiddeld 14% minder verdienen dan mannen. Bij het onverklaarbare deel blijft er een verschil van 6%. Deze cijfers maken duidelijk dat bedrijven verantwoordelijkheid moeten nemen voor het verkleinen van deze kloof. De vraag is dan ook van belang: Hoe zit dit in mijn organisatie?

CSRD: Waar valt de loonkloof onder?

De CSRD verplicht organisaties om te rapporteren over een breed scala aan duurzaamheidsfactoren. De loonkloof valt specifiek onder de sociale component van de rapportage, in lijn met de Europese Sustainability Reporting Standards (ESRS). Binnen de ESRS zijn de volgende secties relevant:

1. S1: Werknemers
2. S3: Arbeidsvoorwaarden in de waardeketen

ESG: Waar valt de loonkloof onder?

In de ESG-context is de loonkloof een belangrijk onderdeel van de sociale (S) pijler. Hier zijn drie relevante dimensies:

1. Diversiteit en inclusie
2. Gelijke beloning
3. Stakeholdermanagement

Hoe voldoe je aan de rapportage-eisen?

Het voldoen aan de eisen van de CSRD en ESG rondom de loonkloof vereist een systematische aanpak. Hieronder staan de belangrijkste stappen:

1. Data verzamelen en analyseren

Zorg voor gedetailleerde gegevens over salarissen, gesegmenteerd naar geslacht, functieniveau en type contract. Analyseer deze data om te bepalen waar ongelijkheden bestaan.

2. Beleid en doelstellingen vaststellen

• Stel meetbare doelen op om de loonkloof te verkleinen.
• Integreer deze doelen in bredere duurzaamheids- en HR-strategieën.

3. Maatregelen implementeren

• Salarisbeoordelingen: Voer regelmatig audits uit om te controleren of beloningen eerlijk zijn.
• Transparantie: Communiceer duidelijk over salarisstructuren.
• Bewustwording: Train managers en HR-teams om onbewuste vooroordelen te herkennen en te vermijden.

4. Paygap rapportage opstellen

• Gebruik gestandaardiseerde formats zoals voorgeschreven door ESRS S1.
• Laat onafhankelijk onderzoeken wat de ongecorrigeerde en de gecorrigeerde loonkloof is.
• Rapporteer zowel absolute cijfers (zoals de gemiddelde loonkloof) als trends en plan van aanpak

5. Externe validatie

• Laat je rapportage opzetten door een onafhankelijke derde partij om geloofwaardigheid te vergroten.

Bij al die facetten kunnen de loonkloofspecialisten van Paygap.nl adviseren en ondersteunen.

Wetenschappelijke onderbouwing

Onderzoek toont aan dat bedrijven die gendergelijkheid bevorderen, vaak beter presteren. Volgens een studie van McKinsey & Company uit 2020 hebben bedrijven in het hoogste kwartiel voor genderdiversiteit 25% meer kans op bovengemiddelde winstgevendheid dan bedrijven in het laagste kwartiel. Dit benadrukt dat investeren in gendergelijkheid, waaronder het verkleinen van de loonkloof, niet alleen een morele verplichting is, maar ook een strategisch voordeel biedt.

Daarnaast suggereren psychologische studies dat transparantie over beloning de tevredenheid en motivatie van werknemers verhoogt, wat leidt tot hogere productiviteit.

Praktijkvoorbeelden

1. Unilever

Unilever rapporteert sinds 2018 jaarlijks over de loonkloof in al haar operationele markten. Het bedrijf hanteert een “equal pay for equal work”-beleid en voert onafhankelijke audits uit om dit te waarborgen.

2. IKEA

IKEA heeft een holistische benadering waarbij gendergelijkheid en loonspariteit centraal staan in de bedrijfsstrategie. Het bedrijf communiceert hierover openlijk in zijn ESG-rapportages.

Waarom nu actie ondernemen?

De CSRD treedt in werking in 2025 en stelt hoge eisen aan rapportage. Bedrijven die niet voldoen, riskeren niet alleen boetes, maar ook reputatieschade. Bovendien verwachten investeerders en consumenten steeds vaker transparantie en verantwoordelijkheid.

Daarnaast zal als gevolg van het implementeren van de EU Richtlijn 2023/970 medio 2026 het rapporteren van deze gegevens voor alle bedrijven met meer dan 100 medewerkers een verplichting worden. Door nu alvast te onderzoeken waar je staat kun je tijdig actie ondernemen.

Conclusie

De loonkloof is een belangrijk aandachtspunt binnen zowel de CSRD als ESG-richtlijnen. Door transparant te rapporteren, duidelijke doelen te stellen en effectieve maatregelen te nemen, kun je niet alleen voldoen aan wettelijke verplichtingen, maar ook bijdragen aan een rechtvaardigere samenleving. Dit levert niet alleen maatschappelijke, maar ook economische voordelen op.

Voetnoten

1. CBS (2023). Gender Loonkloof in Nederland.
2. McKinsey & Company (2020). Diversity Wins: How Inclusion Matters.
3. Europese Commissie (2021). Corporate Sustainability Reporting Directive.
4. Global Reporting Initiative (2022). Standards for Diversity and Equal Pay.